آلزایمر در سالمندان یکی از دسته های مهم بیماری زوال عقل است که به طور کلی از زیر دسته بیماری های شایع در سالمندان می باشد، درصد فراوانی آلزایمر 60 تا 80% از بیماری زوال عقل را تشکیل می دهد، با گذشت عمر در سالمندان پلاک های به نام آمیلوئید ایجاد می گردد که می تواند فعالیت مغزی را تحت تاثیر قرارداده و سبب از بین رفتن عملکرد نورون های مغزی شود، نورون های مغزی همان سلول های مغزی هستند که وظیفه انتقال پیام را در انسان به عهده دارند، آلزایمر را می توان از دسته بیماری های دارای عوارض حاد نیز قلمداد نمود زیرا سالمند مبتلا به آلزامیر به دلیل فراموشی می تواند عوارضی همانند فراموش کردن نام فرزندان، محل سکونت، رژیم دارویی و غیره را نیز تجربه نماید، از همین رو شناخت و تشخیص به موقع علائم و علت های ایجاد آلزایمر در پیری می توان کیفیت زندگی سالمندان را افزایش دهد، ما از مرکز پرستار سالمند در منزل آرامش فردا در این مطلب در رابطه با مهم ترین سرفصل های این بیماری نکات جالی را برایتان آماده سازی کرده ایم تا با مطالعه آن ها بتوانید هم علائم آلزایمر را شناسایی نمایید و هم در تشخیص و درمان آن تا حدود زیااد خودکفا شوید، این به شما در ادامه مسیر درمان و پیشگیری های لازم کمک خواهد کرد، با ما تا انتهای مطالب همراه باشید و اگر نیاز به راهنمایی بیشتر دارید یا ذهنتان را سوالی درگیر کرده از طریق بخش کامنت ها Comment درخواست خود را به اپراتور ها اعلام نمایید.
آلزایمر در سالمندان چیست؟
آلزایمر Alzheimer از دسته بیماری های مغزو اعصاب و گروه اختلالات توهمی و ادراک است که علت اصلی آن کوچک شدن مغز می باشد، فرآیند کوچک شدن مغز از آن جایی صورت می گیرد که در مغز تمامی افراد به صورت طبیعی پروتئین های بتا آمیلوئید (Beta amyloid) وجود دارد که می تواند عملکرد صحیح مغزی را ایجاد کند، اگر ترشح این پروتئین ها بر اساس افزایش سن افزایش گردد می تواند سبب ایجاد عوارض حاد همانند آلزایمر و کوچک شدن مغز گردد، توجه ویژه با علائم و شروع درمان زیر نظر متخصص مغز و اعصاب می تواند از پیامد های و عوارض حاد این بیماری کاسته و به سالمند کمک کند تا دوره درمان را به اصولی ترین رو ممکن اجرایی کند، باید بدانیم که آلزایمر جزو پیری حساب نمی شود و حتی در سنین جوان تر نیز احتمال شیوع آن وجود دارد، از مهم ترین پیش آگهی یا پروگنوز شناخته شده آلزایمر می توان به سن بالا اشاره کرد.
فرق دمانس با آلزایمر در چیست؟
بسیاری از کاربران در مواجه با نام آلزایمر و دمانس سوالی ذهنشان را درگیر می کند که آیا آلزایمر همان دمانس است؟ در جواب باید بگوییم خیر! دمانس Dementia زوال عقل است و گستره مختلفی از بیماری های ادراکی و شناختی را شامل می شود که آلزایمر یک نوع از انواع بیماری های زوال عقل یا دمانس می باشد، حدود 60 الی 80 درصد بیماری دمانس را آلزایمر پوشش می دهد، پس از این به بعد شما نیز آلزایمر را همان دمانس ندانید و زیرشاخه دمانس بگذارید.
انواع آلزایمر در سالمندان
بیماری آلزایمر در سالمندان نیز همانند بسیاری از بیماری های دیگر دارای انواع مختلفی می باشد که شناخت دقیق هر یک از انواع این بیماری می تواند در مسیر درمان و داروهای مصرفی کمک کننده برای سالمندان شود، از همین رو قصد داریم در رابطه با مهم ترین انواع آلزایمر در افراد سالمند برایتان لیستی در قالب یک جدول را تهیه کنیم که با استفاده از آن دانش شما در حیطه تشخیص انواع آلزایمر افزایش یابد، انواع آلزایمر به شرح زیر می باشد:
| آلزایمر عروقی | ناشی از پارگی یا انسداد یک عروق مغزی پس از سکته مغزی یا هر حادثه دیگر برای مفز می باشد. |
| آلزایمر ناشی از فراموشی پیشانی و گیجگاهی FTD | ناشی از آسیب به نورون های مغزی در تمپورال (گیجگاه) و فرونتال (پیشانی) می باشد. |
| آلزایمر کروتسفلد-جاکوب CJD | یک اختلال آنسفالوپاتی مغزی می باشد که در دسته بیماری های عصبی قرار می گیرد و با نام پریون نیز شناخته می شود، سبب ایجاد فراموشی و آلزایمر در سالمندان می شود. |
| آلزایمر اختلال شناختی خفیف MCI | نوعی از اختلال شناختی و ادراکی در دسته آلزایمر می باشد. |
| آلزایمر هانتینگتون | تخریب اعصاب که معمولا با وراثت ایجاد می گردد، پیامد ناشی از آن بیماری آلزایمر اولیه تا شدید می باشد. |
| آلزایمر هیدروسفالی فشار طبیعی | بزرگ شدن مغز از حالت طبیهی سبب اختلال در امور ادراک و تمرکز می شود. |
علت آلزایمر در سالمندان
دلایل آلزایمر در سالمندان را می توان ناشی از رشد غیر طبیعی پروتئین مغزی که با نام آملوئید بتا (Beta amyloid) شناخته می شوند دانست، به طور طبیعی آملوئید بتا باید در مغز ترشح شود و وجود آن نیاز است، اما زمانی که بتاآمیلوئید سمی گردد و یا حجم آن از حد طبیعی فراتر رود سبب می شود تا تجمع بیشتر آن ها پلاک ایجاد کنند و این پلاک ها در مسیر جریان الکتریکی نورون های مغزیقرار می گیرند و سبب تخریک سلول های مغزی یا نورون ها می شوند، با افزایش و عدم مراقبت لازم در این مسیر به مرور از حجم مغز در سالمند کاسته شده و به اصطلاح مغز کوچک می شود و فرد مبتلا به آلزایمر می گردد.
علائم الزایمر در سالمندان
با شناخت آلزایمر و علت ایجاد آن نوبت آن می رسد که در رابطه با نشانه های آلزایمر در سالمندان با شما صحبت نماییم، 3 نوع علائم آلزایمر در سالمندان وجود دارد که باید ان ها بشناسید:
علائم اولیه آلزایمر
از مهم ترین مشکلات آلزایمر در سالمندان در دوره ی اولیه می توان به فراموشی موقت مکان ها، نام ها، نام اشیاء، سوالات مکرر، اختلال در گفتار و موارد این چنینی اشاره نمود، اگر در این مرحله علائم درمان نشود می توان شرایط حاد تر شود و به مراحل بعدی یعنی علائم آلزایمر خفیف وارد شود.
علائم آلزایمر خفیف
زمانی که فرد از مراحل اولیه گذر کند و درمان و پیشگیری صورت نپذیرد وارد مرحله آلزایمر خیفی می شود، در آلزایمر خیفیف علائم فراموشی موقت، نام ها، نام اشیاء، سوالات مکرر و اختلال در پیدا کردن کلمه مناسب جهت گفتار به صورت چند روز نیز امکان دارد به طول بیانجامد، این نوع آلزایمر اگر درمان توسط پزشک متخصص و در برخی موارد دارویی صورت نگیرد می تواند علائم در طول چند ماه تا سال وخیم تر شود.
علائم آلزایمر شدید و پیشرفته
در این نوع آلزایمر است که فرد دچار عوارض ناخواسته و خطرناک نیز می شود، از مهم ترین علائم این نوع آلزایمر می توان به فراموشی کامل تا شدید، فراموش کردن منزل و گم شدن در خیابان، عدم کنترل ادرار و مدفوع، سوء مصرف دارویی و مسمومیت آن، آسپیریشن یا پریدن آب به ریه در حین نوشیدن آب، خواب طولانی، ظهور علائم تشنج، کاهش وزن و موارد این چنینی را تجربه نماید.
عوارض آلزایمر در سالمندان
به طور هر آن چیزی که در علائم خدمتتان اعلام شد را می توان از عوارض اولیه ای دانست که می تواند در مراحل پیشرفته تر سبب ایجاد آسیب های حاد به ارگان ها و اندام ها دیگر بدن شود، از مهم ترین عوارض آلزایمر در افراد مسن می توان به:
| عوارض اولیه آلزایمر | پیامد های پس از عارضه ایجاد شده به واسطه آلزایمر |
| افتادن از ارتفاع | شکستگی، آمبولی چربی و یا پلاک استخوانی، ضربه مغزی، خونریزی، کما |
| افسردگی | انزوا، احتمال خودکشی و آسیب های شناختی و رفتاری، بیماری های قلبی به خصوص آریتمی قلبی و فشارخون بالا، دیابت |
| سوء تغذیه | کاهش وزن، آسیب های مهم مانند آسیب های گوارشی و مغزی |
| پریدن آب در گلو یا آسپیریشن | عفونت، ایست تنفسی، پنومونی، تنگی نفس، عارضه های قلبی و مغزی |
| اختلالات خواب | آسیب های مغزی و قلبی |
| عدم کنترل ادرار و مدفوع | زخم بستر، عفونت مجرای ادرار، تب، سپسیس |
| تشنج | آسیب های مغزآسیب های جسمی همانند شکستن استخوان ها، ایست تنفسی |
تشخیص آلزایمر در سالمندان
برای مقابله با عوارض و کنترل آن ها بهتر است هرچه سریعتر بیماری آلزایمر در پیری شناسایی و تشخیص داده شود، در این حالت متخصصان از آزمایش های اندازه گیری اختلال حافظه و تست تمرکز و تفکر استفاده می کنند، برای شما لیستی را تهیه کرده ایم با آن خواندن آن متوجه خواهید شد انواع تست تشخیص آلزایمر در سالمندان به چه صورت است، تشخیص آلزایمر در سالمندان به صورت زیر می باشد:
- استفاده از تاریخچه پزشکی
- اسکرین افسردگی
- انجام معاینه فیزیکی و تست های تشخیصی
- انجام تصویر برداری از مغز (به صورت BCT)
- معاینات عصبی
- تست و آزمایش مایع مغزی و نخاعی
- آزمایشات خون به خصوص پرولاکتین خون
- آزمایشات تست عملکرد رفتاری و حرکتی
درمان آلزایمر در سالمندان
به طور کلی در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد و باید از درمان های حمایتی استفاده نمود، درمان آلزایمر پیری به سلسله مراحلی می گویند که باید فرد سالمند و خانواده او اجرا کنند تا از علائم حاد آلزایمر پیشگیری شود (اگر علائم خفیف است به کمک ترین حد خود باز گردد، به طور دو نوع درمان حمایتی برای سالمندانی که دچار آلزایمر هستند وجود دارد که مورد اول درمان دارویی می باشد و مورد دوم درمان غیر دارویی می باشد، در رابطه با درمان دارویی می توان به استفاده از قرص های دونپزیل، ریواستیگمین، گالانتامین، ممانتین با نسخه و طریقه مصرف پزشک اشاره نمود، اما در رابطه با درمان غیردارویی به موارد زیر توجه نمایید:
- صحبت با بیمار آلزایمری و کمک در بازگردانی خاطرات گذشته
- پرکردن اوقات فراغت برای سالمند تا دچار علائم مجدد آلزایمر و افسردگی نگردد
- افزایش روحیه به سالمند با تاکید بر توانایی های او
- انجام اموری که سالمند تمایل به انجام آن را دارد با پرستار سالمند در منزل که آموزش های لازم را دیده باشد
- کمک به افزایش قدرت بدنی با استفاده از فیزیوتراپی و کاردرمانی بزرگسالان در منزل
- اجازه دادن به سالمند در اجرای امور روزانه خود و حمایت از کنار توسط مراقب و یا خانواده
- انجام ماساژدرمانی و کمک به ارتقا سلامت عضلات و حرکات سالمند
- پیاده روی با سالمند و ایجاد برنامه تحرک بیشتر در سالمند
- ایجاد برنامه غذایی مدون و سرشار از املاح برای کمک به کاهش عوارض احتمالی
- رعایت رژیم غذایی
- انجام پایش جهت اجرای برنامه دقیق استراحت سالمند
تمامی این موارد به سالمند کمک می کند تا به صورت اصولی بتواند از دوره آلزایمر خود به خوبی گذر کرده و احتمال آسیب و عوارض را به کمترین مقدار ممکن کاهش دهد، برای کمک در انجام این خدمات نیز می توانید پرستار سالمند بهره مند گردید.
داروی آلزایمر در سالمندان
تنظیم و تعیین و تدوین رژیم دارویی آلزایمر در سالمندان با توجه به معاینه و تشخیص نوع آلزایمر و زیر نظر متخصص مغز و اعصاب صورت می پذیرد، از مهم ترین داروهای لازم برای درمان بیماری آلزایمر می توان به:
- دونپزیل یا آریسپت > مهارکننده کولین استراز
- گالانتامین یا رازادین > مهارکننده کولین استراز
- ریواستیگمین یا اگزلون > مهارکننده کولین استراز
- ممانتین یا نامندا
استفاده از دانپزیل در آلزایمر سالمندان در تمام دوره های آلزایمر تائید شده و اثر بخشی بسیار بالایی را دارد، البته باید در نظر بگیرید که تمامی دارودرمانی در آلزایمران باید طبق نظر متخصص مغز و اعصاب صورت بپذیرد.
پیشگیری از آلزایمر در سالمندان
مدیریت و پیشگیری از آلزایمر در سالمندان سامل برخی از کارهای مهم است که انجام آن ها شاید دشوار نباشد اما متاسفانه از سوی خانواده سالمندان و خود سالمند نادیده گرفته می شود، از مهم ترین امورات در پیشگیری و مدیریت مقابله با آلزایمر با توجه و استناد به اسناد وبسایت NIH می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کمک به مطالعه
- تقویت حافظه با یادآوری خاطرات گذشته
- تشویق سالمند به حضور در محافل و مهمانی ها
- شرکت در ورزش های عمومی مانند ورزش های صبحگاهی
- پیاده روی
- برچسب زدن کلید ها برای دانستن اینکه کدام کلید برای کدام در است
- قراردادن وسایل مهم مانند لباس ها، جوراب ها، حوله، لوازم بهداشت شخصی، گوشی تلفن همراه و غیره در بخش های تعیین شده منزل
- استفاده از خدمات ادواری ویزیت پزشک
- استفاده و تعبیه تجهیزات محافظت فردی مانند استفاده از نرده در توالت فرنگی و حمام
- پر نور کردن منزل با استفاده از پرژکتور و سایر وسایل روشنایی
- کمک به سالمند در انجام طهارت و انجام امور منزل
- استفاده از باکس دارویی واضح برای تعیین برنامه دارویی منظم
- استفاده از غذاهای مقوی با رنگ و بوی متنوع که میل سالمند به خوردن آن ها باز شود
مراقبت از سالمندان آلزایمری
استفاده از نکات و تکنیک های ذکر شده در مرحله مدیریت و پیشگیری بیمار آلزایمر به سالمند کمک می کند تا نیاز به مراقبت از سالمند آلزایمری در منزل وجود نداشته باشد، اما در برخی موارد پیش می آید که نیروی کافی و حتی بینش و آگاهی کافی برای انجام این امور در بین خانواده ها وجود ندارد و برای استفاده از این خدمات نیاز به مراقب یا پرستار سالمند در منزل می باشد تا هم امور مراقبتی را انجام دهد و هم آموزش های لازم را جهت افزایش کیفیت سلامت سالمند به خانواده ها آموزش دهد، شما عزیزان نیز می توانید برای پرستاری از سالمند مبتلا به آلزایمر در منزل از خدمات نگهداری از سالمند آلزایمر استفاده نمایید، اگر تمایل به دریافت این خدمات دارید با ما در تماس باشید.
رژیم غذایی مناسب در دوران آلزایمر در افراد مسن
رژیم غذایی مناسب در دوران آلزایمر می تواند به سالمند کمک کند تا توانایی و قوت خود را به آسانی بازیابد اما چطور؟ در سالمندانی که دچار آلزایمر شده اند استفاده از رژیم غذایی مناسب و مخصوص می تواند سبب شود تا کمبود موادمغذی که می تواند ناشی از اختلال بلع در آن ها باشد جبران گردد، از مهم ترین مواد غذایی برای سالمندان آلزایمری می توان به:
- استفاده از سبزیجات در وعده های صبحانه، ناهار و شام
- کنترل استفاده از قند های مصنوعی
- استفاده از میوه ها (اما به صورت کنترل شده)
- استفاده از توت به جای قند در وعده های نوشیدنی چای
- استفاده از آجیل و خشکبار در بین وعده ها به خصوص در عصر که احتمال افت قند وجود دارد
- در هفته حداقل یکبار مصرف ماهی
- استفاده از روغن زیتون به جای روغن های جامد و ترانس بالا
- محدود کردن رژیم غذایی پرچرب
- محدود کردن یا حذف کردن فست فود ها
- محدود کردن غذاهای سرخ شده
- استفاده از حبوبات در رژیم غذایی
- استفاده از ادویه جات در حد معقول و مورد نیاز
- استفاده از گیاهان معطر مانند برگ ریحان، رزماری، زعفران، سیر، دارچین، گیشنیز، میخک در وعده ها جهت کنترل آرامش اعصاب و افزایش تمرکز
افرادی که آلزایمر می گیرند چقد زنده می مانند؟
بسیاری از افراد در رابطه با اینکه مدت زمان زنده ماندن سالمندان آلزایمری چقدر است سوال می پرسند، باید خدمات بگوییم نمی توان دقیق تعیین کرد که فردی که دچار آلزایمر شده است چقدر می تواند زنده بماند! این بیماری بسته به نوع مراقبت و درمان در بسیاری از افراد نمی تواند علت مرگ باشد ولی در برخی دیگر که نه به مراقبت، نه به درمان، نه به مدریت و نه به رژیم غذایی اهمیت می دهند می تواند از پیش نیاز های بیماری های حاد باشد که در نتیجه می تواند متاسفانه سبب مرگ سالمند نیز گردد، از همین بهتر است سبه جای اینکه دنبال طول عمر افراد آلزایمری باشیم آن ها را از سمت مراقبت اصولی، آموزش، نگهداری، تنظیم رژیم غذایی، درمان، پیگیری ویزیت پزشک به صورت ادواری تحت نظر داشته باشیم و حمایت نماییم.
